Kilohalot: Iloaʻa ʻAno Hou o ka Moʻo Hawaiʻi

ʻO ka mea i hoʻomākaʻukaʻu ai i nā mea noiʻi, ʻo ia ka ʻano like ʻole o ke Kilohalot i nā moʻo ʻē aʻe i ʻike ʻē ʻia. He ʻili ʻōmaʻomaʻo uliuli me nā kahakaha ʻeleʻele, a he mau maka nui ʻōmaʻomaʻo. Ua manaʻo ʻia ua ola kēia ʻano moʻo ma Hawaiʻi no nā makahiki he nui loa, akā ua hūnā ʻia mai ka ʻike ʻana o ke kanaka a hiki i kēia manawa.

Nā Hiʻohiʻona Kūikawā o ke Kilohalot

ʻO kekahi o nā mea kupanaha loa e pili ana i ke Kilohalot, ʻo ia kona hiki ke hoʻololi i kona ʻili e like me kona kaiapuni. Ua ʻike ʻia kēia hana ma nā holoholona ʻē aʻe e like me ka heʻe, akā he mea hou loa kēia no nā moʻo. Ua manaʻo nā mea noiʻi ua kōkua kēia hana i ke Kilohalot e hūnā mai nā holoholona ʻai iʻa a me nā manu.

He ʻano nui aʻe ke Kilohalot ma mua o nā moʻo ʻē aʻe o Hawaiʻi, e lōʻihi ana a hiki i 12 ʻīniha ke loa. He mau manamana lima a wāwae nui kona, e kōkua ana iā ia e piʻi pono i nā pali pali. Ua ʻike pū ʻia he hiki i ke Kilohalot ke ʻau ma ka wai, he hana i kamaʻāina ʻole i nā moʻo ʻē aʻe o ka pae ʻāina.

Ka Pilina o ke Kilohalot i ka Moʻomeheu Hawaiʻi

Ua hoʻāla ʻia ka manaʻo o nā kānaka Hawaiʻi i ka loaʻa ʻana o ke Kilohalot. Ma ka moʻolelo Hawaiʻi, he kuleana koʻikoʻi ko nā moʻo, a ua manaʻo ʻia he mau kiaʻi lākou no kekahi mau ʻohana. Ua hoʻomaka kekahi poʻe e noʻonoʻo inā he pilina ko ke Kilohalot i kēia mau moʻolelo kahiko.

Ua hōʻike mai kekahi mau kūpuna Hawaiʻi i nā moʻolelo i lohe ʻia mai ko lākou mau kūpuna mai e pili ana i kekahi moʻo nui i noho ma nā pali o Kauaʻi. Ua manaʻo ʻia he hōʻailona maikaʻi kēia moʻo no ka mālama ʻana i ke kaiapuni. Ke hoʻomau nei nā mea noiʻi e ʻimi i ka pilina ma waena o kēia mau moʻolelo kahiko a me ke Kilohalot i loaʻa hou.

Ke Koʻikoʻi o ke Kilohalot no ka ʻEpekema

No ka poʻe ʻepekema, he mea nui loa ka loaʻa ʻana o ke Kilohalot. Ua hōʻike mai kēia ʻike i ka hiki ke ola mau o nā holoholona i manaʻo ʻia ua nalowale loa, a ua hoʻonui i ko mākou ʻike no ka ʻoihana kaiapuni o Hawaiʻi. Ke hoʻomau nei nā mea noiʻi e aʻo i ke ʻano o ke ola ʻana o ke Kilohalot, kona ʻai ʻana, a me kona hana ʻana ma kona wahi noho.

Eia kekahi, ke hoʻāʻo nei nā mea noiʻi e hoʻomaopopo i ke kumu i ola mau ai ke Kilohalot ʻoiai ua nalowale nā moʻo ʻē aʻe o Hawaiʻi. Manaʻo lākou e hiki ke kōkua kēia ʻike i ka mālama ʻana i nā holoholona ʻē aʻe e kū nei i ka pilikia o ka pau loa ʻana.

Ka Mālama ʻAna i ke Kilohalot a me Kona Wahi Noho

Me ka loaʻa ʻana o kēia holoholona hou, ua hoʻomaka ka poʻe mālama kaiapuni e hana i nā papahana e mālama ai i ke Kilohalot a me kona wahi noho. Ua kaupalena ʻia ke komo ʻana o nā kānaka i kahi i loaʻa ai ke Kilohalot, a ke hana ʻia nei nā ʻano aʻo like ʻole no ka lehulehu e pili ana i ke koʻikoʻi o ka mālama ʻana i kēia ʻano moʻo hou.

Eia naʻe, aia nō kekahi mau pilikia. ʻO ka hoʻolaha ʻana i ka ʻike no ke Kilohalot, ua hoʻāla ʻia ka makemake o kekahi poʻe e kiʻi iā ia no ka hale holoholona. Ke hana nei nā luna o ke aupuni me nā hui mālama kaiapuni e hoʻokumu i nā kānāwai e pale ai i ke Kilohalot mai ka lawea ʻana mai kona wahi noho.