Kōhanga Reo: Revitalizing Te Reo Māori Through Early Childhood Immersion

Kia uru atu tātou ki te ao o te Kōhanga Reo, he kaupapa whakahirahira e whakaora ana i te reo Māori mā te rumaki i ngā tamariki nohinohi. He aha ngā pānga whānui o tēnei kaupapa ki te hapori Māori me te motu whānui? He aha ngā wero me ngā angitu kua puta mai i tēnei kaupapa mātauranga motuhake? Pānuitia kia mōhio ai koe.

Kōhanga Reo: Revitalizing Te Reo Māori Through Early Childhood Immersion

I whakatūria te Kōhanga Reo tuatahi ki Pukeatua Marae i Wainuiomata, ā, i tere horapa te kaupapa puta noa i te motu. Ko te whāinga matua ko te whakaako i te reo Māori me ōna tikanga ki ngā pēpi me ngā tamariki nohinohi mā te rumaki i a rātou ki te taiao reo Māori, kia riro mā ngā kaumātua, ngā whaea, me ngā kuia e ārahi.

Te hanga o te Kōhanga Reo

Ko te Kōhanga Reo he wāhi ako motuhake e aro pū ana ki te whakamahi i te reo Māori anake hei reo kōrero i ngā wā katoa. He rerekē tēnei i ētahi atu kōhungahunga, nā te mea ko te ahurea Māori te pūtake o ngā mahi katoa. Ka whakaakona ngā tamariki ki ngā waiata, ngā karakia, ngā pūrākau, me ngā tikanga Māori i roto i tētahi taiao e ōrite ana ki te kāinga Māori tūturu.

He mea nui kia whai wāhi mai ngā mātua me te whānau whānui ki ngā mahi o te Kōhanga Reo. Ka akiakihia rātou kia ako i te reo Māori me ngā tikanga kia taea ai e rātou te tautoko i te ako a ā rātou tamariki i te kāinga. Mā tēnei ka whakaritea he taiao rumaki reo i te kāinga, ā, ka whakakaha ake i te hononga o te whānau ki tō rātou ahurea me tō rātou tuakiri Māori.

Ngā hua o te Kōhanga Reo

Kua kitea ngā hua nui o te Kōhanga Reo ki te oranga tonutanga o te reo Māori. Kua piki ake te tokomaha o ngā tāngata e kōrero Māori ana, otirā ngā taiohi. I tua atu i te whakaora i te reo, kua whai hua anō te kaupapa Kōhanga Reo:

  1. Te whakapakari i te tuakiri Māori: Mā te rumaki ki te reo me ngā tikanga, ka whakakaha ake te hononga o ngā tamariki ki tō rātou ahurea me tō rātou tūranga hei Māori.

  2. Te whakapakari i ngā pūkenga akoranga: Kua kitea e ngā rangahau ko ngā tamariki reorua he pai ake ō rātou pūkenga whakaaro me te hihiri o te roro.

  3. Te whakakaha i ngā hononga ā-whānau: Mā te whai wāhi mai o te whānau ki te ako i te reo me ngā tikanga, ka whakapakari i ngā hononga i waenganui i ngā reanga.

  4. Te whakarite i ngā ara mahi: Kua whai wāhi ngā tauira o mua o te Kōhanga Reo ki ngā tūranga mahi e pā ana ki te reo Māori, pērā i te kaiako, te kaiwhakamāori, me te kaiwhakahaere kaupapa ahurea.

Ngā wero me ngā uauatanga

Ahakoa ngā angitu o te kaupapa Kōhanga Reo, kei te aro tonu ki ētahi wero:

  1. Te whakarite kaiako: He uaua te kimi kaiako matatau ki te reo Māori me ngā pūkenga tiaki tamariki.

  2. Te pūtea: He uaua te whakarite pūtea tautoko mai i te kāwanatanga mō ngā Kōhanga Reo katoa.

  3. Te whakawhiti ki te kura: He wero nui te whakarite kia haere tonu te rumaki reo Māori i te wā e whakawhiti ana ngā tamariki ki te kura tuatahi.

  4. Te whakawhanake i ngā rauemi: Me waihanga, me whakahou tonu ngā rauemi reo Māori hei tautoko i te ako a ngā tamariki.

  5. Te whakawhanake i te reo: Me whakarite kia whakaaetia te whanaketanga o te reo Māori kia hāngai ki te ao hou, engari me tiaki tonu i tōna hōhonutanga me tōna mana motuhake.

Te anamata o te Kōhanga Reo

I te wā e aro ana te ao ki te hiranga o te kanorau reo me te tiaki i ngā reo taketake, kei te kaha ake te kitea o te hiranga o te kaupapa Kōhanga Reo. Kei te whakaarohia e ētahi atu iwi taketake puta noa i te ao te tauira Kōhanga Reo hei ara whakaora i ō rātou ake reo.

Hei te anamata, me aro te kaupapa Kōhanga Reo ki te whakamahi i ngā hangarau hou hei tautoko i te ako, me te whakarite kia hāngai tonu te kaupapa ki ngā hiahia o ngā whānau Māori o nāianei. Me whai wāhi hoki ki te whakawhanake i ngā hononga ki ētahi atu kaupapa mātauranga Māori, pērā i ngā Kura Kaupapa Māori me ngā Wharekura, kia whai wāhi ngā ākonga ki te ako mā te reo Māori i ngā taumata katoa o te mātauranga.

Ko te wero nui mō te Kōhanga Reo ko te pupuri i te hōhonutanga o te reo me ngā tikanga Māori i te wā e urutau ana ki te ao hurihuri. Mā te mau tonu ki ngā uara tūturu o te kaupapa, me te whakarite kia hāngai tonu ki ngā hiahia o te hapori Māori o nāianei, ka taea e te Kōhanga Reo te whai tonu i tana mahi whakahirahira, arā, te whakaora me te whakakaha i te reo Māori mō ngā reanga e haere ake nei.